Chiều 13/12, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc lấy ý kiến nhân dân về dự án Luật Đất đai (sửa đổi).

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, việc xác định vấn đề trọng tâm, trọng điểm, đối tượng và cách thức tổ chức để bảo đảm lấy ý kiến nhân dân thiết thực, hiệu quả, thực chất Xây dựng luật tuân thủ Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong đó có quy định về lấy ý kiến các đối tượng tác động.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ.

Chủ tịch Quốc hội đặt vấn đề, tinh thần là “mọi quyết sách lấy người dân và doanh nghiệp là trung tâm” thì nội hàm “nhân dân” trong lấy ý kiến nhân dân được xác định như thế nào? là những ai? Có phải gồm người dân và doanh nghiệp… Đây là nội dung cần được làm rõ, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh. Vấn đề khác là cách thức lấy ý kiến như thế nào để hiệu quả, tránh hình thức. Nếu như chỉ đăng tải trên Cổng thông tin điện tử thì người dân liệu có thể thấy hết được vấn đề. Hay cần có báo cáo viên nêu những vấn đề vướng mắc, những tác động có thể có, cần có gợi ý cụ thể cho người dân nắm được.

Chủ tịch Quốc hội cũng đặt vấn đề trong quá trình lấy ý kiến này thì vai trò của cơ quan thẩm tra, cơ quan soạn thảo như thế nào? Vai trò của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đoàn đại biểu quốc hội và đại biểu quốc hội xác định như thế nào…

Báo cáo một số ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh khẳng định, Luật Đất đai là một đạo luật khó, phức tạp, tác động tới hầu hết các ngành, lĩnh vực, chủ thể trong xã hội. Do đó, việc lấy ý kiến nhân dân sẽ là cơ sở thực tiễn quan trọng để tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện dự thảo Luật trước khi trình Quốc hội cho ý kiến lần thứ hai tại kỳ họp thứ 5 (tháng 5/2023).

Về đối tượng lấy ý kiến, dự thảo Nghị quyết liệt kê 5 nhóm đối tượng lấy ý kiến. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng việc liệt kê khó bảo đảm đầy đủ các đối tượng cần xin ý kiến. Thường trực Ủy ban này đề nghị quy định đối tượng lấy ý kiến bao gồm “các tầng lớp nhân dân ở trong nước và người Việt Nam định cư ở nước ngoài”.

Đối với các vấn đề trọng tâm lấy ý kiến, theo ông Thanh, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị cân nhắc việc đưa vào Phụ lục các nội dung: Nguyên tắc áp dụng pháp luật; Quyền và trách nhiệm của nhà nước với vai trò đại diện chủ sở hữu về đất đai; Điều tiết nguồn thu đất đai.

Đồng thời, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục rà soát, trên cơ sở ý kiến đại biểu quốc hội thảo luận tại kỳ họp thứ 4, lựa chọn những vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau, làm rõ các loại ý kiến, ưu điểm, hạn chế của từng loại ý kiến, tạo cơ sở để nhân dân xem xét, góp ý, trong đó quan tâm đến 11 nội dung. Trong đó có các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội; nguyên tắc “đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ” khi bồi thường về đất; nguyên tắc và phương pháp định giá đất; thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai…

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị bổ sung nội dung trọng tâm lấy ý kiến nhân dân là chế độ sử dụng đất quốc phòng, đất an ninh. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng việc sử dụng đất quốc phòng, đất an ninh có tính đặc thù, do đó, việc xem đây là nội dung trọng tâm để lấy ý kiến nhân dân khó khả thi.

Về thời gian lấy ý kiến, ông Vũ Hồng Thanh cho biết, có 2 loại ý kiến khác nhau. Tuy nhiên, 100% ý kiến Thường trực Ủy ban Kinh tế tán thành loại ý kiến thứ hai: Thời gian lấy ý kiến nhân dân từ ngày 3/1 - 28/2/2023 trùng với thời gian Tết Nguyên đán năm 2023. Do đó, việc lấy ý kiến nhân dân có thể gặp khó khăn, nên đề nghị kéo dài thời gian đến hết ngày 15/3/2023.

Đồng thời, để bảo đảm chất lượng hồ sơ dự án Luật cũng như quy trình thẩm định, thẩm tra dự án Luật, cơ quan thẩm tra đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức một phiên họp riêng về dự án Luật vào thời điểm sau ngày 20/4/2023.

Về thời gian lấy ý kiến, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cũng đề nghị kéo dài thời gian đến ngày 15/3/2023 hoặc hết tháng 3/2023 bởi nội dung dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) rất quan trọng, có tác động lớn đối với nhân dân. Về nguyên tắc, tháng 5 mới bắt đầu kỳ họp của Quốc hội và tháng 10 mới thông qua dự thảo Luật, do đó cũng có độ trễ thời gian. Trong giai đoạn này, nếu triển khai Nghị quyết cũng bắt đầu vào giai đoạn tết cổ truyền,… Trong bối cảnh đó, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng thời gian lấy ý kiến như vậy là rất gấp, do đó cần cân nhắc, nghiên cứu về vấn đề thời gian.

11 nội dung được đề xuất lựa chọn xin ý kiến nhân dân:

Chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số;

Căn cứ, thẩm quyền, trình tự, thủ tục điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất;

Các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, trong đó có trường hợp thu hồi đất để thực hiện dự án đô thị, dự án nhà ở thương mại;

Nguyên tắc “đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ” khi bồi thường về đất trong trường hợp Nhà nước thu hồi đất;

Quy trình giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất đối với đất ở, đất sản xuất, kinh doanh;

Việc sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư thông qua việc thỏa thuận về quyền sử dụng đất;

Việc mở rộng hạn mức nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân;

Việc mở rộng đối tượng nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất trồng lúa;

Việc cho phép chuyển nhượng, thế chấp quyền thuê trong hợp đồng thuê đất trả tiền hằng năm;

Nguyên tắc và phương pháp định giá đất;

Thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai.

Huyền Châu