Chiều 7/10, tại Nhà Quốc hội, dưới sự chủ trì của Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh, Ủy ban Kinh tế (UBKT) của Quốc hội họp phiên toàn thể để thẩm tra Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025).

Tham dự phiên họp có Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải; Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà; đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội, đại diện lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, các bộ, ngành, cơ quan hữu quan cùng các thành viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh cho biết, dự kiến Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Kế hoạch sử dụng đất 5 năm 2021-2025 sẽ được trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV. Trước khi trình Quốc hội, nội dung này sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào phiên họp thứ 4 (tháng 10/2021).

Trình bày Tờ trình của Chính phủ về Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025), Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân cho biết, về quan điểm quy hoạch sử dụng đất phải đảm bảo có tầm nhìn dài hạn, gắn với thực hiện các mục tiêu của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nhanh, bền vứng, đảm bảo tính liên kết liên vùng, liên tỉnh, gắn kết hữu cơ giữa đô thị và nông thôn, gắn kết phát triển hạ tầng với quy hoạch dân cư, giữa công nghiệp hóa với đô thị hóa trên bình diện quốc gia và từng địa phương.

Quy hoạch đảm bảo đồng bộ, thống nhất, tổng thể từ Trung ương làm động lực phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa, củng cố quốc phòng an ninh, đảm bảo yêu cầu an ninh lương thực quốc gia, an ninh nguồn nước, tỷ lệ che phù rừng, bảo vệ các hệ sinh thái, di tích lịch sử, di sản thiên nhiên, danh lam thắng cảnh; giải quyết tốt các vấn đề xã hội, nhất là nhu cầu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số, định hứng cho việc mở rộng không gian sử dụng đất thông qua việc khai khoáng, lấn biển.

Đồng thời tiếp cận nguyên tắc bền vững, mọi nhu cầu sử dụng đất để phát triển kinh tế - xã hội phải dựa trên sự cân bằng, khả năng cung ứng của hệ sinh thái đất đai, bảo vệ phục hồi đất đai bị suy thoái, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, được phân kỳ khai thác, sử dụng hợp lý, bền vững, hiệu quả, tiết kiệm.

Về phương án quy hoạch, diện tích đất nông nghiệp được quy hoạch xác định là 27,73 triệu ha, giảm 25,22 nghìn ha so với năm 2020 trong đó, diện tích đất trồng lúa là 3,57 triệu ha. Quy hoạch sử dụng đất phi nông nghiệp đến 2030 là 4,9 triệu ha, tăng 965,37 nghìn ha so với năm 2020. Quy hoạch sử dụng đất khu kinh tế là 1,65 triệu ha, tăng 15,49 nghìn ha; Đất khu công nghệ cao là 4,14 nghìn ha; Đất đô thị là 2,95 triệu ha. Đến năm 2030 quỹ đất chưa sử dụng của cả ước còn lại 505,60 nghìn ha.

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân trình bày Tờ trình của Chính phủ về Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2021-2025).

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân cho biết, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép UBND cấp tỉnh thực hiện việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng để thực hiện các dự án mà không phải trình Thủ tướng Chính phủ chấp thuận theo quy định tại Điều 58 Luật Đất đai; đồng thời bãi bỏ quy định tại điểm a khoản 1 Điều 58 Luật Đất đai. Chính phủ đề nghị Quốc hội biểu quyết về việc quyết định phân kỳ chỉ tiêu sử dụng đất 5 năm (2021 - 2025), giao Thủ tướng Chính phủ căn cứ vào nhu cầu phát triển của từng ngành và địa phương để quyết định chỉ tiêu kế hoạch sử dụng đất hàng năm.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà nhấn mạnh thêm, tính khả thi của quy hoạch phụ thuộc vào các địa phương có tính toán, cân nhắc chi tiết các dự án đầu tư dựa trên hiệu quả đầu tư trên đất đai, xã hội và môi trường. Do đó, quy hoạch một mặt đảm bảo định hướng trong quản lý đất đai, cân đối đất đai cho bảo tồn, bảo vệ không gian; mặt khác có tính đến thị trường huy động dự án đầu tư, tiến độ sử dụng đất.

Kết luận nội dung phiên họp, Chủ nhiệm UBKT Vũ Hồng Thanh nêu rõ, qua thảo luận, UBKT đánh giá cao Hồ sơ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia được chuẩn bị công phu, kỹ lưỡng, chất lượng tăng lên qua nhiều lần tiếp thu, bảo đảm đúng chủ trương đường lối, bám sát Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm. Các đại biểu cũng quan tâm đến việc lấy ý kiến Nhân dân, đối tượng chịu sự tác động; lưu ý quá trình lập các quy hoạch để bảo đảm thống nhất, hạn chế thấp nhất các mâu thuẫn, chồng chéo.

Bên cạnh đó, cần bổ sung căn cứ cần thiết như bảng tổng hợp nhu cầu đất của bộ ngành địa phương, cơ sở của việc đưa ra các chỉ tiêu; đánh giá lại kết quả tổ chức thực hiện chỉ tiêu quy hoạch, kế hoạch giai đoạn trước, một số chỉ tiêu không hoàn thành cần được quan tâm làm rõ; hiệu quả sử dụng từng loại đất ở từng lĩnh vực để đủ cơ sở định hướng. Phương pháp bảo đảm cân đối hài hòa không gian lãnh thổ, liên kết vùng miền địa phương, nội vùng, gắn kết đô thị nông thôn, đánh giá hiệu quả lợi ích kinh tế và môi trường của đất lấn biến.

Chủ nhiệm UBKT cho biết, nhiều đại biểu quan tâm đến đất trồng lúa gắn với Kết luận số 81-KL/TW ngày 29/7/2020 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh lương thực quốc gia đến năm 2030, hạn chế tối đa việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa ở những vùng có tiềm năng phát triển nông nghiệp; một số ý kiến quan tâm đến nguyên tắc sử dụng đất trồng lúa để khai thác hiệu quả; phải có chính sách để địa phương giữ đất lúa; quan tâm đến giữ rừng, hiệu quả sử dụng rừng; cần quan tâm làm rõ nhu cầu để quy hoạch hợp lý đất khu công nghiệp, khu công nghệ cao, sử dụng đúng mục đích. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất phải bảo đảm nguyên tắc gắn kết hữu cơ giữa đô thị và nông thôn, chuyển đổi nông thôn mới sang đô thị; gắn giao thông với bố trí dân cư (mô hình TOD); gắn kết giữa yêu cầu công nghiệp hóa với nhu cầu đô thị hóa trên bình diện quốc gia và ở từng địa phương, thậm chí là từng dự án…

Đối với các kiến nghị cụ thể, Chủ nhiệmUBKT Vũ Hồng Thanh cho biết, về cơ bản các đại biểu tán thành chủ trương phân cấp, giao quyền cho chính quyền địa phương song chỉ nên áp dụng với các dự án đầu tư công, đồng thời cân nhắc thể thức văn bản trình, quy trình thủ tục đúng quy định của pháp luật.

Ngoài ra, Chủ nhiệm UBKT Vũ Hồng Thanh đề nghị bổ sung làm rõ nguồn lực triển khai thực hiện quy hoạch bảo đảm khả thi, khắc phục quy hoạch treo, tăng cường ứng dụng công nghệ thống tin giải quyết tranh chấp khiếu nại.