Vay mua nhà rồi trả

Căn hộ Khôi mua rộng khoảng 57m2, có 2 phòng ngủ, nằm sát bên khu công nghệ cao quận 9, TP.Hồ Chí Minh 

Nếu cộng luôn chi phí trang trí nội thất, căn hộ của vợ chồng Khôi cũng xấp xỉ 1,3 tỉ đồng. Khôi kể, quyết định mua nhà đến với vợ chồng anh khá tình cờ, mà cho đến giờ anh vẫn chưa tin mình đã xoay sở mua được. Với tấtcả vốn liếng sau hai năm cưới nhau chỉ 400 triệu đồng, vợ chồng Khôi chưa bao giờ dám nghĩ đến chuyện mua nhà. Thế nhưng một lần tình cờ ghé nhà người anh họ đang ở chung cư này chơi, người anh cho biết hàng xóm đang muốn bán nhà để chuyển sang căn rộng hơn.

Cũng chục lần nâng lên hạ xuống, vợ chồng Khôi mới dám quyết định mua nhà sau khi hỏi mượn hai bên gia đình được thêm 300 triệu đồng nữa, số còn lại đi vay.

Nhiều gia đình trẻ quyết định vay mua nhà vì nhu cầu ở thực cấp thiết

Trước khi mua được nhà, Khôi tìm thuê những căn phòng trọ ở ngoại thành, thường là nhà cấp 4 lợp mái tôn. Mùa hè bước vào phòng nóng hệt như lò xông hơi, mùa mưa nước ngập bì bõm là chuyện thường. Đó là chưa kể, mỗi lần muốn chuyển phòng, kiếm được nơi an ninh tốt, giá cả vừa phải, phòng ở được cũng không phải dễ dàng. Cứ mỗi lần chuyển trọ, khát khao có nhà lại tăng lên, thôi thúc vợ chồng Khôi cố gắng dành dụm.

Vợ làm giáo viên, chồng làm kiến trúc sư, thu nhập không thấp, nhưng với những đôi vợ chồng trẻ như Khôi, rời quê hương với hai bàn tay trắng, nuôi con nhỏ, lại phải cáng đáng cả chuyện học hành của cậu em trai sinh viên năm hai thì quả thực dành dụm được số tiền ấy là một nỗ lực rất lớn.

“Biết sẽ áp lực vì số tiền vay kha khá nhưng cứ lần lữa mãi chẳng biết bao giờ mới có được nơi ở tử tế cho con. Đi ở trọ muốn sắm cái bàn học cho con cũng kiếm cái thật nhỏ vì không gian không có nhiều. Con học bài thì ba mẹ không bao giờ dám mở ti vi. Người thân ở quê vào có việc gì lại càng không dám mời đến vì làm gì có chỗ cho khách ngủ”, Khôi tâm sự thêm.

Khác với Khôi, Duyên (34 tuổi), cũng là dân tỉnh lên Sài Gòn lập nghiệp. Cô mua căn nhà đầu tiên trị giá 700 triệu đồng vào năm 28 tuổi khi trong tay chỉ có vỏn vẹn 100 triệu đồng. Đến nay cô đã trả hết nợ tiền nhà và còn “lận lưng” thêm được miếng đất tiền tỉ. Hỏi bí quyết, Duyên chỉ cười xòa nói “đôi lúc cần liều lĩnh thì mới mua được nhà thành phố. Vì giá nhà đất ngày càng tăng nhanh, chậm một bước thì giấc mơ có nhà ngày càng xa tầm với”.

Nhìn lại hành trình mua nhà của Duyên đúng là có phần liều lĩnh. Với 100 triệu đồng từ bán vàng cưới, Duyên nhờ mẹ chồng ở quê vay thêm 10 cây vàng từ họ hàng với số lãi “tượng trưng” chỉ 200.000 đồng/tháng. Khoản còn lại Duyên mượn nhà mẹ đẻ và nhờ người cầm cố vay thêm.

Không lâu sau, công việc làm nhân viên môi giới bất động sản của chồng Duyên khá thuận lợi, thu nhập tăng cao. Cộng với số tiền mượn từ gia đình mỗi nơi vài chục triệu, Duyên nhanh chóng trả hết số vàng. Không những vậy, Duyên còn “lời” vì lúc vay giá vàng cao đỉnh điểm, hơn 40 triệu đồng/lượng, nay trả giá chỉ còn 36 triệu đồng/lượng. Sau 6 năm “thắt lưng buộc bụng” theo cách nói của Duyên, vợ chồng cô đã có căn nhà và mới mua them một miếng đất hơn tỉ đồng nữa làm của để dành.

Giấc mơ “ngôi nhà và những đứa trẻ”

Câu chuyện của hai bạn trẻ nói trên chỉ là điển hình giữa 1001 câu chuyện về nơi “an cư lạc nghiệp” của người trẻ. Thế nhưng có rất nhiều người chưa làm được như Khôi và Duyên. Với họ, những câu hỏi “khi nào cưới cưới xong tính mua nhà chưa? cưới rồi thì “khi nào thì định sinh con?” vẫn luôn là những câu hỏi thường gặp mà người được hỏi chỉ dám cười xòa thay cho câu trả lời.

Nhu cầu an cư lạc nghiệp ngày càng lớn khiến nguồn cung ít ỏi của căn hộ bình dân không đủ

Như câu chuyện của Phú và Dung. Cặp đôi này yêu nhau từ những ngày còn trên giảng đường đại học. Thế nhưng đến nay họ vẫn chưa “dám” làm đám cưới vì mỗi người đều có tâm thế ráng dành dụm một chút để cưới nhau về sẽ đỡ chật vật.

Hay như hoàn cảnh của Thanh. Cô lập gia đình đã hai năm nhưng vẫn chưa dám tính đến chuyện sinh con vì mọi chi tiêu trong gia đình với đồng lương 20 triệu đồng của hai vợ chồng phải thu vén khéo thì hang tháng mới dư được 10 triệu, chưa kể ma chay hiếu hỉ, đối nội đối ngoại.

Vậy nên, Phú, Dung, Thanh và rất nhiều người trẻ khác vẫn chấp nhận đi về những căn phòng trọ ọp ẹp. Nhìn số tiền tiết kiệm trong tài khoản hàng tháng chỉ tăng lên được vài triệu đồng. Nhà đối với họ vẫn là giấc mơ rất xa xỉ như thứ ánh sáng ấm áp phát ra từ những ngôi nhà khang trang mà hàng ngày họ vẫn chạy ngang qua trên đường về phòng trọ.

Trong một nghiên cứu phát hành vào đầu quý 2/2018, Savills Việt Nam cho biết, thế hệ trẻ với tiềm lực tài chính hạn chế đang càng lúc càng gặp khó khan trong việc mua nhà để ở trong bối cảnh cần có nguồn lực tài chính lớn hơn để đáp ứng giá nhà cao hơn và đặt cọc nhiều hơn.

Thế hệ Y (hay còn gọi là thế hệ Millennials, sinh năm 1981 - 1991) còn được biết đến là thế hệ đi thuê nhà, hiện đang hoãn lại những việc trọng đại như kết hôn, sinh con. Một trong những yêu cầu cần có để mua nhà hiện nay chính là có 2 người kiếm thu nhập.

Ông Dương Đức Hiển, Giám đốc kinh doanh nhà ở Savills Hà Nội, cho rằng nếu không có sự giúp đỡ này, việc sở hữu nhà ở đối với những khách hàng dưới 35 tuổi là khá khó khăn.

“Có một thực tế là thu nhập của khách hàng trẻ chưa thể đáp ứng được với giá nhà ở tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM. Giá một căn hộ chung cư trung cấp 2 phòng ngủ tại Hà Nội dao động từ 3 - 6 tỉ đồng, tương đương với 140.000-200.00 USD, xấp xỉ với các thị trường phát triển. Trái lại, mặt bằng thu nhập tại Việt Nam chưa thể sánh ngang,” ông Hiển nói thêm.

Dù trên địa bàn TP.HCM, đã có những dự án Nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ hướng đến đối tượng khách hàng này nhưng số lượng cũng chỉ nhỏ giọt so với nhu cầu của người dân. Nghiên cứu mới đây của một doanh nghiệp bất động sản cho biết, từ giữa năm 2017 đến hết quý 3/2018, phân khúc căn hộ hạng C có sự sụt giảm và luôn bị áp đảo bởi căn hộ hạng A và B, thậm chí có những tháng không có nguồn cung mới. Theo định nghĩa của đơn vị này, căn hộ hạng C ở đây gồm những căn có giá bán dưới 1.000 USD/m2 (trên 23 triệu đồng/m2).

Trên thực tế, rổ hang căn hộ hạng C sụt giảm khá mạnh qua các quý. Nếu như trong quý 1/2018, căn hộ hạng C chiếm 32% thì con số này giảm còn 29% trong quý 2 và sang quý 3 thị trường không có dự án căn hộ hạng C nào được chào bán. Tình hình khan hiếm căn hộ hạng C được dự báo có thể kéo dài sang những tháng tiếp theo.

Cùng với sự sụt giảm về nguồn cung, vị trí căn hộ hạng C cũng đang có sự dịch chuyển ngày càng xa trung tâm thành phố. Ở thời điểm 2016 - 2017, căn hộ hạng C có thể được tìm mua ở quận 8, quận 9 thì hiện tại các dự án thuộc phân khúc này đều tập trung ở một số khu vực thuộc quận, huyện ngoài thành như quận 12, Nhà Bè, Bình Tân, Bình Chánh.

Tìm lời giải cho bài toán khó

Theo thống kê của Hiệp hội bất động sản TP.HCM, hiện nay quy mô dân số TP.HCM đã lên đến gần 13 triệu người, nhưng trong số liệu thống kê chính thức thì chỉ có 8,3 triệu người. Trong đó có gần 3 triệu người nhập cư, chiếm khoảng 23% dân số, có hơn 400.000 sinh viên; hàng năm có thêm hơn 50.000 cặp kết hôn mới. “Dự báo nhu cầu nhà ở vừa túi tiền, nhà ở thương mại giá rẻ, Nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê giá rẻ trên địa bàn thành phố trong 10 năm tới có thể lên đến khoảng 1 triệu căn”, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP.HCM nói.

Nhu cầu nhà ở vừa túi tiền rõ ràng là luôn cao, thế nhưng nếu so sánh giá nhà với thu nhập của người lao động tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM đại đa số người dân vẫn không thể mua nổi nhà. Nếu không đủ tiền trả một lần, họ phải mua căn hộ trả góp nhưng lãi suất chỉ ưu đãi ngắn hạn từ 6 - 18 tháng, sau đó thả nổi. Do đó, người mua nhà trả góp sau này càng gặp nhiều khó khăn trước áp lực trả lãi.

"Với người trẻ, chỉ cần có 300-500 triệu là có thể mua nhà. Ngân sách dành cho căn nhà bao nhiêu còn tùy thuộc vào từng người nhưng thường gặp nhất thì những cặp vợ chồng mới cưới, đi làm từ 2 đến 3 năm chỉ nên mua nhà từ 1,5 đến 2 tỉ đồng là vừa tầm" - Ông Ngô Quang Phúc, Tổng giám đốc Phú Đông Group.

Bà Nguyễn Thị Thanh Hương, Tổng giám đốc Đại Phúc Land, cho biết câu chuyện bất động sản phù hợp với nhu cầu và thu nhập của người dân trong đó có giới trẻ là một bài toán được đặt ra rất lâu. Nhưng khó ở chỗ, những thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM chi phí đầu vào khi đầu tư dự án rất lớn, làm ảnh hưởng đến giá thành đầu ra.

“Vì vậy, để giải quyết bài toán nhà ở phù hợp nhu cầu của người dân, trong đó có giới trẻ thì cần sự kết hợp giữa hai bên Nhà nước và doanh nghiệp phải kết hợp”, bà Hương nói và giải thích thêm rằng, ở góc độ doanh nghiệp đó là sự chủ động tìm kiếm quỹ đất ở các vùng ngoại thành để có chi phí đầu vào tốt hơn nhưng vị trí vẫn phải đảm bảo di chuyển vào trung tâm thuận tiện. Về phía Nhà nước, muốn ưu tiên phát triển phân khúc nhà vừa túi tiền cho người dân thì cần có những cơ chế khuyến khích và đặc thù hơn cho các phân khúc đó.

Chính sách này phải phù hợp cho từng phân khúc, từng khu vực chứ không thuần túy là áp dụng đồng đều thì sẽ không tạo động lực cho sự phát triển.

Bà Hương cũng nói thêm rằng, để cho doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư ra các khu vực ngoại ô hoặc các khu đô thị vệ tinh thì Nhà nước cần đầu tư về hạ tầng giao thông. Vì người mua nhà hiện nay họ không quan tâm chuyện xa hay gần nữa mà là thời gian di chuyển mất bao lâu.

Nếu hạ tầng giao thông thuận lợi thì các nhà đầu tư sẽ mạnh dạn hơn trong việc tiến ra vùng ven. Quận 2 hay quận 9 là một trong những ví dụ điển hình, khi hạ tầng được đầu tư thì dự án khu vực này thi nhau mọc lên Ở góc độ của người mua nhà, bà Hương cho biết, tốc độ tăng giá bất động sản ở Việt Nam luôn cao hơn tốc độ tăng thu nhập vì vậy người trẻ vẫn nên cân nhắc bài toán khi có thu nhập ổn định cần dùng đòn bẩy tài chính (vay thêm) để có thể sở hữu nhà thay vì tích lũy lâu dài mới mua thì rất khó.

Còn theo ông Ngô Quang Phúc, Tổng giám đốc Phú Đông Group, với người trẻ, chỉ cần có 300-500 triệu đồng là có thể mua nhà. Ngân sách dành cho căn nhà bao nhiêu còn tùy thuộc vào từng người, nhưng theo ông thường gặp nhất thì những cặp vợ chồng mới cưới, đi làm từ 2 đến 3 năm chỉ nên mua nhà từ 1,5 đến 2 tỉ đồng là vừa tầm.

“Mua nhà không nên quá sức, phải cân nhắc khả năng tài chính hợp lý nhất để tránh áp lực quá nặng nề về mặt tâm lý. Ngoài ra phải chọn một căn nhà để cha mẹ đi làm, con cái đi học thuận tiện nhất để tiết kiệm thời gian di chuyển”, ông Phúc lưu ý và nói thêm nếu mua nhà 1,5 tỉ đồng sẽ không ở trung tâm, nhưng phải chọn căn nhà thuận lợi về mặt giao thông để di chuyển dễ dàng. Ngoài ra, căn nhà cũng phải đáp ứng đầy đủ tiện ích cho cuộc sống như siêu thị, nhà hàng, phòng tập, trường học để tiết kiệm nhiều thời gian và an toàn hơn khi không phải di chuyển nhiều.