Báo cáo thị trường bất động sản quý 3/2023 của Batdongsan.com.vn cho thấy thị trường bất động sản giai đoạn này vẫn còn khó khăn nhưng cũng đã nhen nhóm những chỉ dấu tích cực về nhu cầu giao dịch, tâm lý người mua. Đặc biệt, chung cư là loại hình bất động sản ít bị ảnh hưởng nhất bởi các tác động tiêu cực của thị trường trong năm qua do loại hình này phục vụ nhu cầu ở thực.

Cụ thể, tuy tình hình kinh tế duy trì sự ổn định nhưng thị trường bất động sản quý 3 năm 2023 vẫn chưa khởi sắc. Cả lượng tin rao bán nhà đất và mức độ quan tâm đều tiếp tục có sự giảm sút so với cùng kỳ. Lượt tìm kiếm nhà mặt phố Hà Nội giảm hơn 40%, Tp.HCM giảm gần 60%. Ngay cả loại hình nhà phố thương mại tại các thị trường du lịch trọng điểm cũng sụt giảm mạnh trong quý vừa qua và chưa thấy rõ diễn biến phục hồi.

Người dân ngày càng khó mua được chung cư do tốc độ tăng thu nhập không bắt kịp tốc độ tăng giá nhà.

Trong khi đó, loại hình đất nền, mức độ quan tâm trên cả nước giảm gần 10% so với quý trước đó. Nếu so với tháng 3/2023, đất nền khu vực phía Bắc ghi nhận mức độ quan tâm giảm 73%; đất nền các tỉnh phía Nam cũng giảm 71% và khu vực miền Trung giảm mạnh nhất, tới hơn 75%. Lượng giao dịch đất nền vẫn chưa cải thiện, chủ yếu do quan ngại về tính pháp lý và giá bán chưa phù hợp.

Với loại hình nhà thấp tầng, tình trạng giảm mạnh về cả nhu cầu và sức mua diễn ra phổ biến hơn, nhất là ở các đô thị lớn như Hà Nội và Tp.HCM. Theo đó, trong quý 3/2023, lượt tìm kiếm nhà mặt phố trên cả nước giảm 52%, biệt thự giảm 48% và nhà riêng giảm 42% so với cùng kỳ 2022.

Trái ngược với các loại hình khác, căn hộ chung cư là loại hình bất động sản duy nhất ít bị ảnh hưởng do phục vụ nhu cầu ở thực. Khi các loại hình khác đều có sự sụt giảm, lượt tìm mua chung cư trên cả nước tăng nhẹ 3%, lượt tìm thuê cũng tăng 6%. Nhu cầu tìm mua chung cư Hà Nội tăng 6%, Tp.HCM tăng nhẹ 1%.

Tỷ lệ giao dịch thành công căn hộ chung cư có dấu hiệu cải thiện, đây cũng là loại hình được kỳ vọng hồi phục tốt. Giá rao bán chung cư không có xu hướng giảm mà chỉ đi ngang, thậm chí tăng nhẹ ở một số sản phẩm và khu vực. So với quý 1/2023, giá bán chung cư Hà Nội trong quý 3/2023 tăng trung bình từ 4-5%, chung cư Tp.HCM đi ngang trong thời gian qua.

Trong đó, căn hộ phân khúc cao cấp hiện đã tăng 4%, lên mức 69,8 triệu đồng/m2. Phân khúc trung cấp tăng 5%, dao động quanh mức 39,1 triệu đồng/m2. Còn với phân khúc bình dân, mức giá đã tăng 1% và trung bình rơi vào khoảng 25,2 triệu đồng/m2.

Còn tại Tp.HCM, giá gần như đi ngang so với quý I năm nay. Dẫu vậy, giá chung cư tại khu vực này vẫn cao hơn đáng kể so với Hà Nội.

Hiện giá căn hộ thuộc phân khúc cao cấp vẫn giữ nguyên mức trung bình 87,5 triệu đồng/m2. Tương tự, phân khúc trung cấp cũng không thay đổi giá bán khi vẫn dao động quanh mốc 43,5 triệu đồng/m2. Riêng phân khúc bình dân lại giảm 3% và có giá chỉ còn 28,4 triệu đồng/m2.

Đặc biệt, những khu vực có giá chung cư tăng nhanh nhất đều tọa lạc xung quanh những hạ tầng giao thông mới. Ví dụ, các phường nằm dọc tuyến đường sắt 2A (Cát Linh - Hà Đông) tại Hà Nội có giá chung cư tăng khoảng 5 - 15%/năm. Trong đó, phường Phú La và Văn Quán tăng mạnh nhất, lần lượt là 17%/năm và 21%/năm.

Xét trong giai đoạn dài từ năm 2015 đến nay, chỉ số tăng giá chung cư Hà Nội và Tp.HCM đã vượt tốc độ tăng thu nhập của người dân. Sau 8 năm, giá chung cư Tp.HCM và Hà Nội đã tăng lần lượt là 82% và 56%, trong khi thu nhập của người dân khu vực thành thị chỉ tăng 39%.

Theo ông Lê Bảo Long, Giám đốc Chiến lược của Batdongsan.com.vn, việc mua chung cư đang ngày càng khó đối với người dân khi tốc độ tăng thu nhập không bắt kịp tốc độ tăng giá nhà. Trong tương lai, các dự án chung cư sơ cấp cũng sẽ có mặt bằng giá cao vì chủ đầu tư phải tối ưu lợi nhuận khi các chi phí bị đẩy lên.

Do chung cư không ngừng tăng giá và nhu cầu mua, thuê loại hình này luôn cao, tỷ suất lợi nhuận trung bình khi đầu tư chung cư lên tới 12,5%/năm (tính gộp mức tăng giá và lợi nhuận cho thuê).

Đây là mức lợi nhuận tốt và ổn định hơn các loại hình đầu tư khác như chứng khoán, vàng, ngoại tệ, đất nền, gửi tiết kiệm. Dữ liệu này được Batdongsan.com.vn tổng hợp và phân tích, so sánh với kể từ năm 2015 đến nay.

Một nguyên nhân khác khiến giá nhà tăng cao, người thu nhập thấp ngày càng khó mua nhà là nguồn cung nhà ở bình dân tại thành phố lớn trong tương lai rất hạn chế. Theo Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM, 74% tổng số dự án là những dự án có đất hỗn hợp, quy mô lớn, nằm tại các quận vùng ven và huyện ngoại thành (nguồn cung chủ yếu nhà ở bình dân).

Các dự án này bao gồm đất ở, đất nông nghiệp mà doanh nghiệp đã nhận chuyển nhượng, xen cài đất rạch, bờ đất, đường thuộc diện Nhà nước trực tiếp quản lý thường chiếm khoảng trên dưới 10% diện tích dự án. Theo quy định, phần diện tích này phải đấu giá theo giá thị trường. Do đó, đến nay, tất cả các dự án nhà ở thương mại (mới) đã giải phóng mặt bằng, có quỹ đất hỗn hợp đều bị ách tắc thủ tục công nhận chủ đầu tư.

"Trong vòng 5 năm tới, số dân Tp.HCM sẽ tăng hơn 1 triệu người. Nếu thành phố không đề ra các mô hình phát triển nhà ở đáp ứng tình trạng gia tăng dân số thì nhu cầu nhà ở sẽ hết sức nan giải"- Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM nhận định.

Hoàng Tư