Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đô thị hóa, gia tăng dân số, nguồn năng lượng cạn kiệt diễn ra, phát triển công trình xanh là xu thế mới cần được chú trọng tại Việt Nam.

Xanh từ vật liệu đến cấu trúc

Tại Tọa đàm Cafe Xanh diễn ra mới đây, ông Hoàng Mạnh Nguyên - Viện trưởng Viện nghiên cứu và phát triển Đô thị Xanh Việt Nam cho biết, công trình xanh được hiểu là những công trình giúp hạn chế tối đa tác động xấu của môi trường xây dựng tới con người và môi trường bằng việc lựa chọn vị trí, diện tích sử dụng, vật liệu xây dựng, quá trình xây dựng.

Phát triển công trình xanh là xu thế mới cần được chú trọng tại Việt Nam

Các công trình này có hiệu quả cao trong sử dụng năng lượng, vật liệu, giảm thiểu tác động xấu tới môi trường, tận dụng và tiết kiệm nguồn năng lượng, tài nguyên như nước, gió đồng thời xử lý chất thải và tái tạo năng lượng.

Vì thế, công trình xanh bên cạnh tạo môi trường sống tốt hơn, gần gũi với thiên nhiên và bảo vệ môi trường đó là giúp chủ đầu tư tăng giá bán, bán nhanh hơn và dễ chuyển nhượng, giảm phí vận hành, tăng giá trị tài sản. Đặc biệt, những công trình xanh luôn ưu tiêu sử dụng năng lượng tái tạo vì thế về lâu dài có thể giảm chi phí vận hành, giá trị công trình gia tăng. Đặc biệt hơn, hiện nay bên cạnh chất lượng cuộc sống thì vấn đề môi trường giáo dục cũng đang được chú trọng.

Điển hình như tại dự án E – Building tại Đồng Nai, với khí hậu quanh năm nắng nóng, dự án đã được thiết kế để tối ưu hóa công năng của công trình, tạo môi trường xanh mát mà không cần sử dụng quá nhiều đến năng lượng điện.

Đơn cử như tại các phòng học, các lam che nắng được bố trí để nhận nhiều nắng nhất, chống lóa và tăng tiện nghi nhiệt, giúp ngăn ảnh ánh sáng trực tiếp chiếu vào tòa nhà, giảm nhiệt lượng khi nhiệt độ tăng cao. Bên cạnh đó, vật liệu gạch AAC cách nhiệt, chống cháy, nóng và xốp ECO – XPS chống ẩm mốc, cách nhiệt được lựa chọn để giảm thiểu tác động trực tiếp của nhiệt độ môi trường đến tòa nhà, giảm thiểu điện năng sử dụng cho thắp sáng cũng như làm mát.

Ông Johann, Đại diện Tập đoàn Elithis – đơn vị xây dựng dự án E-building khẳng định: “Điều quan trọng nhất trong định nghĩa về công trình xanh không phải phụ thuộc vào giải pháp công nghệ mà phải có giải pháp tự nhiên. Từ các giải pháp tự nhiên, ít chi phí để vận hành công trình đó tối ưu. Đó là cách để tạo ra một công trình xanh đúng nghĩa, thông minh”.

Trở mình để tiên phong

Mặc dù là một xu hướng đang được chú trọng và tất yếu trong tương lai nhưng các tiêu chuẩn xanh về công trình cũng như trường học đang khá mới mẻ tại Việt Nam, nhận thức về cộng đồng, đội ngũ chuyên gia chuyên môn như KTS còn đang yếu. Bên cạnh đó, các chủ đầu tư cũng đang rất quan tâm và thường hướng tới lợi ích gần hơn, ngay lập tức, và ít quan tâm tới lợi ích dài hạn lâu trong dự án của mình.

Trở ngại lớn nhất từ các chủ đầu tư có thể nói là từ chi phí nguyên vật liệu xây dựng, khi phải lựa chọn các nguyên vật liệu có thể là đắt hơn các nguyên vật liệu thông thường, chi phí chuyên gia và tư vấn kỹ thuật. Điều đó dẫn đến đội giá chi phí xây dựng công trình, gây nên những lo lắng về giá trị và tính thanh khoản của dự án.

Tuy nhiên, theo đại diện Tập đoàn Elithis, sự chênh lệch trong giá thành vật liệu sẽ bù vào việc các công trình xanh luôn có các lợi ích đi theo suốt vòng đời. Bởi các vật liệu xây dựng có độ bền cao và có khả năng tái tạo năng lượng, chi phí vận hành công trình sẽ giảm xuống bởi các nhu cầu trong công trình về ánh sáng, làm mát, chống cháy nổ đều được vận hành một cách tự nhiên từ các thiết kế của công trình. Vì thế, chi phí đầu tư không phải quá lớn hay khó thu hồi lợi ích như các chủ đầu tư băn khoăn.

Đối với thực trạng ô nhiễm môi trường, khí hậu biến đổi như hiện nay, những công trình xanh, môi trường sống xanh là những điều mà khách hàng luôn lựa chọn. Đặc biệt, để xây dựng một cộng đồng xanh, điều cấp thiết là xây dựng từ trong trường học, từ ý thức của những mầm non tương lai của đất nước.

Là một trong những chủ đầu tư tiên phong trong xây dựng công trình xanh, đặc biệt là trường học xanh, bà Đỗ Thuỳ Chi - Phó Chủ tịch Capital House chia sẻ: “Một ngôi trường xanh không chỉ đạt về phần xác mà còn cả phần hồn. Mọi thứ, chúng tôi phải vận hành điện lưới như thế nào, chăm sóc cây xanh ra sao, phân loại rác sử dụng thế nào… Với 1 tập thể đông người, học sinh mới chúng ta phải dạy dỗ cho trẻ, đào tạo nhân viên sống xanh, thực hiện xanh. Bởi xây trường học xanh chúng tôi phải tính đến vấn đề tạo ra con người xanh".

Trên thực tế, nhà nước đã có những nghị định, chính sách dành cho các công trình xanh, tại Nghị định 1393, vai trò của yếu tố xanh trong nền kinh tế cũng như tăng trưởng xanh là mục tiêu phát triển đô thị trong tương lai. Tuy nhiên hiện nay, các điều kiện về cơ chế chính sách, tiêu chuẩn, quy phạm đến các khâu tư vấn thiết kế, lập quy hoạch các công trình đã được công nhận nhưng về sau, ở khâu quản lý, vận hành… thì tại Việt Nam còn rất mới mẻ, chưa có những quy định cụ thể.

“Đây cũng có thể là một lợi thế để các chủ đầu tư mạnh dạn thực hiện các dự án công trình xanh, trường học xanh, đi đầu trong xu hướng mới này sẽ là cơ sở sáng tạo nên chiến dịch marketing bán hàng và xây dựng thương hiệu cho chủ đầu tư” - Ông Hoàng Mạnh Nguyên nhận định.

DIỆU HOA